Wat is asbest?
Asbest is een verzamelnaam voor natuurlijke mineralen die tot de silicaten behoren. Ze bestaan uit minuscule kristallen die niet waarneembaar zijn met het blote oog. Het inademen van deze kleine vezels is zeer schadelijk voor de gezondheid. Kankers, veroorzaakt door asbest, zijn vaak ongeneeslijk. Vanaf 1945 tot de jaren tachtig werd asbest veel gebruikt in de bouwsector omwille van zijn zeer nuttige eigenschappen. Het is brandwerend, sterk en het isoleert goed. Asbest werd veelvuldig verwerkt in golfplaten, schoorstenen, dakgoten en vooral in isolatiemateriaal.
Hoewel het gebruik van asbest in België in 1998 verboden werd, bleef men tot eind 2000 nog asbestproducten uit stock verkopen. Het KB van 2001 verbiedt de vervaardiging, het gebruik en de verkoop van asbesthoudende producten.
Asbestinventaris bij VME’S
Sinds 1995 verplicht de federale arbeidswetgeving elke werkgever om een asbestinventaris op te stellen voor alle gebouwen waar personeel tewerkgesteld is. Deze inventaris wordt opgemaakt via een visuele inspectie en somt enkel de zichtbare asbestmaterialen op die een risico kunnen vormen bij het uitvoeren van de normale dagtaak van de werknemer.
Wanneer VME (vereniging van mede-eigenaars) een personeelslid in dienst heeft (bv. een conciërge) is ze verplicht als werkgever om een asbestinventaris te hebben voor het gebouw.
Deze inventaris mag pas opgemaakt worden na een inspectie die als volgt verloopt:
verzameling van alle technische informatie via plannen, opbouw en historiek van het gebouw
inspectie van het gebouw door een expert ter plaatse
De opsomming van de asbesthoudende materialen gebeurt op basis van voorkennis en expertise, observatie, staalneming en labo-analyse. Het verslag dat vervolgens opgemaakt wordt door de asbestdeskundige is de asbestinventaris. Dit attest moet enerzijds de aanwezigheid van asbest in het gebouw beschrijven en anderzijds alle bewarende maatregelen opsommen die genomen moeten worden om de werknemers tijdens eventuele bouwwerken te beschermen tegen de gezondheidsrisico’s van asbest.
Een VME heeft geen verplichting om te saneren. Indien zij echter niet saneert, is ze in overtreding met de ARAB-wetgeving die de medewerkers beschermt tegen onveiligheid of ongezond werk. Dit kan leiden tot schadeclaims of tot problemen met de arbeidsgeneeskundige dienst.
Het asbestinventaris-attest
De overheid wil alle asbest in Vlaanderen inventariseren en certificaten afleveren om de asbestgegevens van elk gebouw te kennen. De bedoeling is om asbestinventaris voor alle gebouwen verplicht te maken zodat de overheid een duidelijk beeld krijgt van de toestand.
Het asbestinventaris-attest zal in Vlaanderen afgeleverd worden door Ovam (Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij) en opgemaakt worden in geval van verkoop van een onroerend goed. Naar analogie met het Energie Prestatie Certificaat (EPC) zullen kandidaat-kopers geïnformeerd worden over de aanwezigheid van asbest.
Ovam is gestart met de voorbereiding om een verplichte asbestinventaris in te voeren. Wie die inventaris mag opmaken, zal afhangen van de toekomstige regelgeving. Verwacht wordt dat de huidige gecertificeerde asbestdeskundigen de asbestinventaris zullen opmaken. Het is vervolgens OVAM die de certificaten zal uitreiken.
Asbestinventaris zal deel uitmaken van de woningpas
Momenteel dient er een hele lijst van attesten aan de notariële akte toegevoegd te worden. De Vlaamse overheid wil die procedure vereenvoudigen door een eerste versie van de “woningpas” te lanceren. Dit is een digitale bundel die bestaat uit alle noodzakelijke attesten die de beschikbare gegevens over het onroerend goed bevatten.
Het asbestinventaris-attest zal verplicht opgenomen worden in deze digitale woningpas die vanaf 2022 deel zal uitmaken van de notariële akte. Een geldig asbestinventaris-attest zal voorgelegd moeten worden indien het gebouw of de woning dateert van voor 2001.
In een eerste fase geldt er nog geen verplichting tot het indienen van een asbestattest. De notaris wordt dan wel verplicht om in de akte te stipuleren dat de verkoper geen asbestinventaris-attest heeft voorgelegd. Vanaf 1/01/2032 zal het attest verplicht deel uitmaken van de woningpas.
Het doel van een asbestinventaris-attest
Dit attest heeft als doel de koper in kennis te stellen van alle asbesthoudende materialen in het onroerend goed. Huizen of appartementen die een attest hebben met vermelding van asbest in de woning, kunnen nog altijd verkocht worden. Het asbest blijft de verantwoordelijkheid van de eigenaar. De koper zal de eventuele aanwezigheid van asbest wel in rekening kunnen brengen omdat het verwijderen ervan hoge kosten met zich meebrengt.
Vlaanderen wil de prijs van sanering via subsidiëring onder controle houden en geeft zichzelf de tijd tot 2040 om alle woningen asbestveilig te maken.
Asbestveilig is niet hetzelfde als asbestvrij: indien asbest enkel verwijderd kan worden door het huis te slopen, mag het asbest blijven zitten tot na 2040.